Çeşme Kalesi

Denizi, kumu, rüzgar sörfü ve doğal güzellikleriyle ünlü olan Çeşme’nin en çok ilgi gören yerlerinden birinin de Çeşme Kalesi olduğunu söylesek, ne dersiniz?

Gerçekten de, tarihe meydan okuyan sağlamlığı ve duruşu, mimari yapısı, geçmişten günümüze taşıdığı kültürel izler ve tarihiyle Çeşme Kalesi; yolu Çeşme’ye düşenlerin mutlaka gidip gördüğü bir yer olma özelliği taşıyor.

Hemen her köşesinde ziyaretçilerine farklı bir güzellik sunan bu kalenin içerisinde aynı zamanda bir de müze bulunuyor. Çeşme’ye giden herkesin tarihi Çeşme Kalesi’ni, üç farklı sergi salonuna sahip olan ve çok sayıda eserlerin sergilendiği Çeşme Müzesi’ni mutlaka ziyaret etmesini tavsiye ediyoruz. Bu arada, kaleye girdiğinizde muhteşem Çeşme manzarasını ve burada geçireceğiniz keyifli anları fotoğraf makinesiyle ölümsüzleştirmeyi de unutmayın.

Çeşme Kalesi Nerededir?

Güzide tatil yerlerimizden Çeşme’nin en çok ziyaret edilen yerlerinden biri olan Çeşme Kalesi, adından da anlaşılacağı üzere İzmir’in Çeşme ilçesi sınırları içerisindedir. Çeşme merkezden sahile doğru yürüdüğünüzde kaleyi karşınızda görebilirsiniz. İçerisinde bir de müze barındıran bu kale Adnan Menderes Havalimanı’na 80, İzmir’e 72, Ilıca’ya 7, Alaçatı’ya 10 kilometre mesafede yer alıyor.

Çeşme Kalesi Hakkında Bilgi

Günümüzde müze olarak da kullanılan Çeşme Kalesi, 1508 yılında Osmanlı padişahlarından II. Beyazıt döneminde Aydın Valisi Mir Haydar tarafından Mimar Ahmet oğlu Mehmet'e yaptırılmış. Bazı kaynaklarda Çeşme Kalesi’nin 14’üncü yüzyılda Cenevizliler tarafından yapıldığı yazsa da, bu iddiayı doğrulayacak bir bilgi ya da kanıt yoktur. Kale yapıldığı dönem deniz kıyısına yaptırılmış ancak denizin doldurulmasıyla sonraki yıllarda bugünkü konumunu almış.

Günümüze kadar sağlam bir şekilde gelen Çeşme Kalesi’nin güney kapısının Osmanlı mimarisinin tüm özelliklerini taşıdığını söyleyebiliriz. Kalede ayrıca iç kaleye geçilen iki ayrı kapının daha olduğu biliniyor. Dikdörtgen biçimde yaptırılan kalenin 6 kulesi ve üç yanındaki hendeklerle muhteşem bir görüntüye sahip olduğunu göreceksiniz. Ayrıca, kaleyi ziyaret ettiğinizde hemen kalenin önündeki Büyük Türk Komutanı Kaptan-ı Derya Cezayirli Hasan Paşa'nın yanında aslanı bulunan heykeli de görmüş olacaksınız.

1770 yılında gerçekleşen Osmanlı – Rus Savaşı’nda fazlasıyla yıpranan Çeşme Kalesi, savaş sonrasında hemen onarılmış. Kırım Savaşı’ndan sonra ise askeri anlamdaki önemini yitiren kale, bugün hem ev sahipliğini yaptığı Çeşme Arkeoloji Müzesi’yle hem de tarihi önemiyle seyahat severlerin ilgisini çekiyor.

Ülkemizin hemen hemen her ilindeki kaleler gibi, Çeşme Kalesi de ticaret, liman ve savaş gemilerini kötü hava koşullarına ve olası saldırılara karşı korumak amacıyla yaptırılmış. 16’ıncı ve 17’inci yüzyıllarda Batı Anadolu’daki deniz kıyıları ve denizler Türk hakimiyetinde değilmiş. Yine bu dönemde, bu dönemde sık sık korsan saldırıları yaşanıyormuş. Özellikle Ege Bölgesi’nde kalesi olmayan yerlerde bu saldırılardan dolayı iskan yapılmamış, insanlar daha iç kesimlere yerleşmeyi tercih ediyormuş. Çeşme ise bu dönemde sıkça kullanılan bir liman olması ve herhangi bir savunma tesisi bulunmaması nedeniyle Venedik saldırısına uğrayan limanlar arasındaymış. Venedik Donanması, Çeşme’ye 1472 yılında saldırmış ama ilginçtir ki bu saldırıdan ticaret hayatı fazla etkilenmemiş. 1499 yılında ise, Osmanlı ile Venedik savaş halindeyken, Venedik yeniden Çeşme’ye saldırmış. Bunun üzerine, böylesine önemli bir liman kentini güvenlikli bir yer haline getirmek isteyen Osmanlı Devleti, kale yapımına başlamış.

Ünlü denizci Piri Reis, 16’ıncı yüzyılda Çeşme Kalesi’ni haritasında işaretlemiş. Piri Reis’in haritasında işaretlenen bu yeri 1671 yılında ziyaret eden Evliya Çelebi ünlü kitabı Seyahatname’de Çeşme Kalesi’yle ilgili olarak şunları söylemiş:

“Deniz kıyısında bir alçak kaya üzere; batı tarafı deniz, doğu tarafı bayırlı sahra ve dağdır… Kale içindeki hanelerin hepsi batı tarafından Sakız Adası’na doğru denize nazır elli adet toprak örtülü evlerdir. Dizdarı ve 185 neferi hep bunda otururlar. Kalesi dörtgen şekilli, taş yapılı Hoşa-bad kalesidir. Bu kale doğudan batı tarafına uzunlamasına olub boyu yokuş aşağı hendek kenarınca iki yüz adımdır ve genişliği yüz elli adımdır. Bu hesap üzere kale çepeçevre yedi yüz adımdır. Üç tarafı derin hendektir. Lakin batı tarafı kayalarını deniz dövdüğünden hendeği yoktur. Kıbleye (güneye) bakan varoşa açılır sağlam demir kapası vardır. Hendek üzerinde zenberekli asma köprü ile geçilir köprü vardır. Bu kapu tarafı iki kat kale divandır. İç kalenin batıya nazır bir demir kapusu var ki, üzerinde tarihi yazılı olan kapudur. Bu kapudan içeri bir kat demir kapu daha vardır. İç kale böylece iki kat kapu olmuş olur. Bu iki kapunun üstünde Sultan İkinci Bayezıd’ın üst kat camii var.”

Çelebi’nin Çeşme Kalesi’ni gerçekten de doğru bir şekilde anlattığını söyleyebiliriz. Çünkü Dr. İ. Aydın Yüksel de Çeşme Kalesi’nin 127 X 82 – 86 metre boyutlarında olduğunu ve kalenin dış cephelerinden tepe yönünün daha kısa olduğunu söylemiş. Çelebi’nin kitabında “yeni yapıldı” diyerek bahsettiği iki yuvarlak burç, kalenin bugünkü alt kısmını teşkil ediyor. İç kalesi iki ana bölümden oluşan Çeşme Kalesi’nin ilk bölümü diye söylenen kısmı askeri bölümken, ikinci bölme denilen kısmı ikamet sahasıdır.

Çeşme Müzesi

Çeşme Kalesi’nin içerisinde yer alan Çeşme Müzesi, silah müzesi olarak 1965 yılında kapılarını ziyaretçilerine açmış. 1964 yılından bu yana eden Ildırı (Erythrai) antik şehrinde yapılan kurtarma kazılarından elde edilen eserlerin sergilendiği müzede 1965’ten 1984 yılına kadar İstanbul Topkapı Müzesi’nde getirilen silahlar sergilenmiş, ancak daha sonra salondaki aşırı nemden dolayı silahlar bozulmaya başlayınca içindekiler İzmir Arkeoloji ve Ödemiş müzelerine devredilmiş. Bu olayın ardından müzedeki teşhir salonu yeniden düzenlenmiş. Bugün müzenin bu salonunu ziyaret ettiğinizde; büstler, mermer heykeller, pişmiş topraktan yapılmış olan tanrı ve tanrıça heykelleri, gümüş ve bronz sikkeler gibi eserleri görebilirsiniz. Müzenin bir diğer salonu olan Barbaros Kulesi Sergi Salonu’ndaysa bölgenin Helenistik Roma, Doğu Roma, Klasik ve Arkaik gibi çeşitli dönemlerine ait eserler sergileniyor. Bu eserlerin büyük bölümünü pişmiş topraktan yapılmış kap, heykelcik ve kandil tarzı eserler oluşturuyor. Son olarak, Osmanlı-Rus Savaşı Sergi Salonu’nda ise; adından da anlaşılacağı üzere bu deniz savaşına ait sikkeler, haritalar, madalyalar, savaşı anlatan kitaplar, bayraklar, afişler, batık Rus Amiral Gemisi’nde bulunan kılıç, askerler ve manken eserler sergileniyor.

Ağırlıklı olarak Erythrai antik kentinden çıkan eserlerin sergilendiği müzede, ayrıca Çeşme ilçe merkezi, Çeşme Körfezi, Alaçatı ve Kalemburnu’ndan çıkarın eseler teşhir ediliyor. Müzede mevcutta 31 adet sikke, 320 adet arkeolojik eser ve 126 adet etnografik eser olmak üzere toplamda 477 adet eserin sergilendiği biliniyor. Bununla birlikte, 6 Temmuz 1770 yılında Çeşme Körfezi’nde yapılan Osmanlı - Rus Savaşı esnasında batan gemi ile kadırgalardan çıkan sualtı arkeoloji eseri ve Rusya Federasyonu’ndan getirilen bu olaya ait belgelerin müzenin en önemli eserleri olduğunu söyleyebiliriz.

Çeşme Kalesi Ziyaret Saatleri

Çeşme Kalesi ve Çeşme Müzesi’ni yaz dönemi (1 Nisan – 31 Ekim arasında) 08:00 - 18:30, kış döneminde (31 Ekim – 1 Nisan arasında) ise 08:30 - 18:00 saatleri arasında ziyaret edebilirsiniz. Kale ve müze yılın her günü ziyarete açıktır.

Çeşme Kalesi Giriş Ücreti

Çeşme Kalesi ve kale içerisindeki Çeşme Müzesi’ne giriş ücreti (2019) sadece 14 TL’dir. Eğer Müzekart sahibiyseniz kaleyi bir yıl boyunca iki kez, Müzekart+ sahibiyseniz yıl boyunca sınırsız olarak ziyaret edebilirsiniz.

Çeşme Kalesi İletişim

Çeşme Kalesi ve Çeşme Müzesi’nin Adresi: Musalla Mahallesi, Çarşı Mevkii 1015. Sokak, Çeşme/İzmir
Çeşme Kalesi Telefon Numarası: 0 (232) 483 51 17 - 90 (232) 483 62 16
Çeşme Müzesi Telefon Numarası: 0.232.712 66 09

Çeşme otobüs bileti sayfasından Çeşme'ye gerçekleşen tüm otobüs seferlerini sorgulayabilirsiniz.