Mengen'de Ne Yenir? (Yöresel Lezzetler)

Tarihi ve turistik yapıların yanı sıra yemekleri ile de ünlü bir ilimizdir Bolu. Özellikle Mengen, “Aşçılar Diyarı” olarak bilinir.  Mengen’deki aşçıların dünyaca ünlü olduğunu söylesek, kesinlikle abartmış olmayız. Mengen’de mutfak kültürü taa Osmanlı dönemine dayanıyor. 1453 yılında İstanbul’un Fatihi Sultan Mehmet’in saray mutfağını kurma görevini Mengenli Yakup Ağa’ya verdiği biliniyor. Bu gelişme Mengen’de mutfak kültürünün gelişmesinde oldukça etkili olmuş. Hatta Atatürk’ün aşçısı dahi Mengenliymiş. Özetle, aşçılık mesleğinin Mengenlilerin ata mesleği olduğu söylenebilir. 1985 yılında Mengen’de aşçılık sanatının bilimsel olarak geliştirilmesi amacıyla Anadolu Aşçılık Meslek Lisesi açılmış. Ayrıca ilçede her yıl düzenli olarak “Mengen Aşçılar ve Turizm Festivali” organize ediliyor. Ülkemizin tek aşçılık festivali olan bu etkinlik yurt dışından da yoğun ilgi görüyor.  

Bolu’da mutfak kültürünün önemini gösteren bir diğer ayrıntı ise, yöredeki evlerde mutfağın hem yemek yapmak hem de oturmak için kullanılmasıdır. Ayrıca köylerdeki evlerin büyük bölümünün bahçesinde tuğla ve topraktan yapılmış fırın bulunuyor. 

“Aşçılar Diyarı” Mengen’e gitmişken, sihirli ellerden çıkan yöresel yemekleri tatmadan dönmek olmaz elbette. Yolu yakın zamanda Mengen’e düşecekler için yörenin ünlü lezzetlerini derledik. 

Mengen’in Yöresel Lezzetleri 

Mengen Pilavı

Görsel: Yemeksepeti

Mengen denilince akla ilk gelen lezzet Mengen Pilavı’dır. Mengen’e gittiğinizde tatmadan dönmemenizi önerdiğimiz bu lezzet için gerekli olan malzemeler: Pirinç, kuşbaşı et, soğan, domates, mantar, dereotu, tereyağı, ceviz içi, su, tozşeker, kekik ve karabiberdir. Bu güzel yemeğin yapılışı ise şu şekilde: Pirinç, tuzlu ılık suda 1 saat kadar bekletiliyor. Soğanlar yemeklik hazırlanıyor. Domatesler küp küp olacak şekilde doğranıyor. Dereotu ise ince ince kıyılıyor. Mantarlar da yıkandıktan sonra ince ince dilimleniyor. Tereyağı bir tencerede eritildikten sonra soğanlar pembeleşinceye kadar kavruluyor. Soğanlar istenilen kıvama geldiğinde kuşbaşı et ilave edilir. Et kendi suyunu salıp çekinceye kadar kavrulur. Ardından mantar ve domates eklenir ve karıştırılır. Bu malzemeler birkaç dakika kavrulduktan sonra su eklenir ve yaklaşık 30 dakika daha pişirilir. Etler biraz yumuşayınca; pirinç, tuz ve toz şeker ilave edilir ve pilav kaynamaya bırakılır. Mengen Pilavı’nın bu şekilde pişirilme süresi yaklaşık 25 dakikadır.  Pilav pişip ocaktan alındıktan sonra bir miktar tereyağı eritilir ve pilavın üzerine dökülür. Dereotu, kekik, karabiber ve ceviz pilava eklenir. Hazırlanan yemek 10-15 dakika dinlenmeye bırakılır. Dinlenme sonrası harmanlanan pilav sıcak olarak servis edilir. 

Kedi Batmaz 

Size bu yemeğin malzemeleri ve tarifi hakkında bilgi vermeden önce hikayesinden bahsetmek istiyoruz. Fakir bir ailenin Ali isminde genç bir çocuğu varmış. Ali, Fatma’ya aşık olur ve onunla evlenir.  Fakat Ali’nin annesi bir türlü gelinini sevemez ve devamlı gelininin bir açığını arar. Günlerden bir gün Fatma eşine güzel bir yemek yapmak ister ama evde un ve keşten başka bir şey yoktur. Bu malzemelerle nasıl bir yemek yapacağını bilemeyen Fatma, unu kaynayan suya koyan. Bir yandan yemeği karıştırır bir yandan da çaresizlikten ağlar. Fakat ortaya görüntüsü gayet hoş olan bir yemek çıkar. Yemeği gören kayınvalide, gelinini zor durumda bırakmak için yemeğin görüntüsünü bozmak ister ve hemen evdeki kedinin ayaklarını yemeğe bastırmaya çalışır. Fakat kedi ayaklarını toplar ve yemeğe basmaz. O günden sonra bu yemek “kedi batmaz” ismiyle hak arasında yayılır. 

İlginç bir hikayesi olan bu yemeği yapmak için ihtiyacınız olan malzemeler ise mısır unu, buğday unu, kaz ciğeri tereyağı ve tuz. Öncelikle tencereye su ve tuz konulur. Kaynayan suya mısır unu ile buğday unu katılır ve yavaş yavaş karıştırılır. Bu karışım katı bir hal aldığında, bir parçası kaşık yardımıyla tabağa alınır. Üzerine kaz ciğeri kızartılır. Son olarak ise üzerine tereyağı eritilerek servis edilir. 

Kedi batmaz yemeği halk arasında gotarma, cotarma ve hotturma isimleri ile de bilinir. Bolu Mengen’de bu yemek daha çok beş çayı saatlerinde ikram edilir.  

Kaldırık Dolması

Ormanlardan toplanan kaldırık yaprağı kurutulduktan sonra dolmada kullanılıyor. Bu yaprağın fidesi ormandan alınarak bahçelerde de yetiştirilebiliyor. Bu yaprak Ekim ve Kasım aylarında toplanıyor ve kış için kurutularak muhafaza ediliyor.  Bu aylarda yolunuz Mengen pazarına düşerse, kaldırık yaprağının tazesini satın alabilirsiniz. 

Kaldırık dolmasını yapmak için ihtiyacınız olan malzemeler; kaldırık, un, soğan, karbonat, yağ, sarımsak, yumurta ve yoğurt. Gelelim bu yöresel lezzetin tarifine… Öncelikle büyükçe bir tencerede su kaynatılıyor ve bu suda kaldırıklar hafifçe haşlanıyor. Ardından kaldırıklar soğuk suya alınıyor. Soğuk sudan sonra yine hafifçe süzülen kaldırıklar temiz bir kabın içine alınır. Başka bir kapta un, yumurta, süt bir miktar su ile karıştırılır. Bu karışım dolmanın iç harcıdır. Bu harç üzüm yaprağı dolması gibi sarılır. Bir tavaya bir miktar yağ dökülür ve yemeklik doğranmış soğan pembeleşinceye kadar kavrulur. Soğanlar pembeleşince salçası konulur ve az biraz su ilave edilir. Üzerine de hazırlanan dolmalar dizilir. Piştikten sonra üzerine sarımsaklı yoğurt konulan dolmalar servise hazır olur.

Mengen Usulü Höşmerim 

Yörenin tatlı yiyeceklerinden olan höşmerim mutlaka tadılması gereken lezzetler arasında yer alıyor. Mengen usulü höşmerim kaymaklanmış süt ile hazırlanır. Eğer kaymaklanmış süt yoksa çiğ krema ya da dil peyniri de kullanılabilir. 

Mengen usulü höşmerim için; krema, un ve tereyağı kısık ateşte kaynayana kadar karıştırılır. Bu karışıma yavaş yavaş mısır unu eklenir. Bir yandan da karıştırma işlemine devam edilir. Önce dil peyniri, ardından bir tutam tuz ilave edilir. Yaklaşık 2 dakika daha karıştırıldıktan sonca ocak kapatılır. Hamur haline gelen karışım bir tavaya alınır ve tıpkı omlet yapıyormuş gibi önlü arkalı kızartılır. Son olarak servis tabağına alınan bu lezzet, bal veya pekmez ile servis edilir. 

Mengen Kuzu Güveç

Mengen’e özgü lezzetlerden bir diğeri de Mengen Kuzu Güveç’tir. Bu yemek yapılırken; kuşbaşı etler güvece konulur. Ardından yağ, arpacık soğanlar ve sarımsak eklenerek orta ateşte pişirilir. Etler suyunu çekinceye kadar ara ara karıştırarak pişirme işlemine devam edilir. Etlerin suyu çekilince bir bardak su eklenir ve yemek hafif ateşte pişirilir. Daha sonrasında dolma biberler ve mantar ufak parçalara bölünür ve yemeğe eklenir. Eğer yemeğin suyunun az olduğunu düşünürseniz, biraz daha su ekleyerek yemeği pişirmeye devam etmelisiniz. Etler yumuşayıp piştiğinde kekik ilave edilir. Son olarak yemeğin üzerine yufka konulur ve yemek fırına verilerek üzeri kızarıncaya kadar pişirilir. Fırından çıkarılan yemek sıcak olarak servis edilir. 

Bolu’ya Özgü Diğer Lezzetler

Aşçıları ve yiyecekleri ile ünlü olan Mengen’e gittiğinizde Bolu’ya özgü yiyeceklerin de tadına bakabilirsiniz. İşte Bolu’ya özgü yemeklerden bazıları: tarhana çorbası, kızılcık tarhana çorbası, nohutlu çorba, ovmaç çorbası, çiğ börek, imaret çorbası, kızılcık şurubu, yayla çorbası, kabaklı gözleme, yoğurtlu bakla çorbası, çantıklı pide, saray helvası, acı su bazlamacı, karavul şerbeti, etli mantı, coş hoşafı, ekmek aşı, palize, patatesli köy ekmeği, kara kabak tatlısı, mantar sote, kabak hoşafı, orman kebabı, paşa pilavı, kaşık sapı, katık, bakla çullaması ve kaşık atmaç.

Mengen'e otobüs ile ulaşım için Mengen otobüs bileti sayfasını ziyaret edebilirsiniz.